Mana bugun oxirgi ko'ng’iroq jaranglaydi. Har bir maktabni, har bir ko'ngilni bu qo'ngirok sadosi junbushga keltiradi.
Oxirgi qo'ng’iroq, so'nggi qo'ng’iroq...
Har bir imsonni u bola bo'lgan paytidayoq qo'ng’iroq sadosi maktabga
chorlaydi va kutib oladi. To'qqiz yil davomida xali xech narsani
bilmaydigan, Vatan neligini, ona neligini, muxabbat neligini
anglamaydigan bolakayni qo'ng’irok sadosi darsga chorlaydi. Xar bir
soat, xar bir daqiqa bola uchun, kelgusida shaxs bo'lib shakllanadigan
murg’ak jon uchun bitmas- tuganmas xazinalar eshigini ochgandek ilm nurini tarqatadi.
To'qqiz yil davomida ulg’ayib borayotgan o'g’il va qizlar mana shu maktab
partasida ota-onaga, Vatanga bo'lgan muhabbatni qadrlashni o'rganadilar,
birinchi marta muxabbat degan sirli sururni his qiladilar.
Siz aziz yoshi katta muxlis, mana shu satrlarni o'qib, balki
bolaligning eng sururli va beg’ubor damlari o'tgan maktabingizni
sog’inayotgandir-siz? Bugun-erta qo'liga etuklik guvohnomasini olib,
uchirma bo'lishga tayyor turgan, polapon misol tipirchilab, yuragi
ko'krak kafasiga sig’mayotgan muxlis, orzularingiz og’ushi-ga
cho'mgandirsiz?
Mana bugun so'nggi Qo'ng’iroq yangraydi. So'nggi bor siz darslarga
kiryapsiz, so'nggi bor o'qituvchilaringizdan dakki eshityap-siz, ona
kabi mehribon va munis muallimalaringiz endi sizni qachon tergaydi,
murabbiylaringizdan endi kachon saboq olish imkoniyati bo'ladi sizda?
Bugun ko'zlaringizga ter-mupib, o'zining ilk muhabbatini yuragiga
ko'mayotgan sinfdoshingiz bilan endi qachon uchrashasiz? Ko'cha-ko'yda
bir-biringizga duch kelib qolganingizda, u bilan nimalar haqida
gaplashasiz endi? Hozir-ku "Imtihonga tayyorlanishim uchun falon kitob
kerak edi, falon kuni bo'ladigan imtixonning savollari senda bormi?"
deya siz bilan gaplashishga baxona topilib turibdi, siz ham
eshigingizdan har qanday uyatni yig’ishtirib, sizni chaqirib kelgan
sinfdoshingiz bilan akangizdan, otangizdan, ukangizdan hayiqmay,
mahalla-ko'y gap qilib yuborishidan qo'rqmay, gaplashib turibsiz.
Ertaga oxirgi qo'ng’irok jaranglab, maktabga borar yo'llaringizda "Sen
endi bitiruvchisan, mana shu dargoxda 9 yillik yaxshi-yomon kunlaring
o'tdi, endi katta hayot ostonasiga kadam qo'yding, endi tetapoya
bo'lganing bu maskan bilan abadiy vidolashmoqqa maj-bursan. Bor,
yo'llaring ravon, oydin bo'lsin, ilmu ma'rifatni katta-katta
dargoxlardan ol, ota onang, yaqinlaring, mehribon va mushfiq
o'qituvchilaring orzu qilganidek uquvli, bilimdon bo'l, kaerda bo'lsa
ham, qachon bo'lsa ham, ota-onangga va murabbiyingga rahmat degan
olqishni olib ber” deya senga oq fotixa berib qolmoqda bu Ko'ng’iroq
sadosi.
Sen bu dargohda, dunyo imoratlaring eng ulug’i deb ta'rif etiladigan
maktabda eng zo'r kunlaringni, eng beg’ubor damlarni o'tkazganingni,
eng pokiza tuyg’ularga mana shu erda oshno bo'lgaganingni
keyinchalik anglaysan, keyinchalik xis qilasan. Unda farzandlaring
soni uch-to'rttaga etgan bo'lar ehtimol, unda sen fan doktori yoki fan
nomzodi darajasimi olgan bo'larsan, balki mana shunday eng sururli
laxzalaring o'tgan onlarni eslagan paytingda sen xayotingning so'ngi
qo'ng’irog’ini kutayotgan bo'larsan.
Erta-indin so'nggi qo'ng’iroq sadosini eshitishni intiklik bilan
kutayotgan, kun sanayotgan, ko'lidagi barmoklari tobora kamayib
borayotgan aziz biti-ruvchi!
Bu alg’ov-dalg’ov hayot yo'llarida hali ko'p bor qo'ng’iroqlar
jaranglaydi. Hali ko'p bor sen o'zing ham kutmagan sadolarni eshita-san.
Biri hayotingni nurga, ma'noyu mazmunga to'ldirib jaranglaydigan
yor-yor sadosi bo'lsa, yana biri undan ham totli, undan ham quvonchli
"inga” qo'ng’irog’i bo'ladi. Sen ota yoki ona bo'lish baxtini totgan
lahzalaringda ham o'sha birinchi va so'ngi qo'ng’iroqni eshitganing kabi
hayajonga tushasan.
So'nggi qo'ng’iroq, oxirgi qo'ng’iroq...
Bu aziz singiljonim, sening hayotingni boshlayotgan birinchi
qo'ng’iroq emasmi? Sening orzu-umidlaring, qalbingga limmo-lim to'lgan
niyatlaring bor. Sen dunyodagi, butun jaxondagi eng zo'r mutaxassis
bo'lmoqchisan, sen Billь Geytsdan xam boyrok, qudratliroq shaxs bo'lib
etishmoqchisan, sen Jak Iv Kusto kabi ummonlar xukmdori
bo'lmoqchidirsan, sen Madlen Olbrayt kabi dunyo siyosatdonlari nazariga
tushgan ayol bo'lishni istayotgandirsan, Xar ne bo'lganda ham, seni ilk
bora maktab kuchog’iga chorlagan va o'n yil davomida baьzan quvontirib,
baьzan jaxlingni chiqarib jaranglagan qo'ng’iroq sadosi 25 may kuni
qulog’ingga juda-juda boshqacha eshiti-lishi tabiiy.
O'sha kuni sen yig’larsan, ehtimol, o'sha kuni o'qituvchi va
muallimlaringni qanday tashlab ketishni bilmay ancha o'yga tolarsan,
balki o'sha birinchi sevging – sinfdoshing ko'zlariga tik kararsan. Unga
to'yib-to'yib tikilib olish, keyinchalik bu ko'zlarni butun umr eslab
yurish uchun.
Endi sen ta’lim olgan maktabda sening singillaring, ukalaring ta'lim
olishadi. Ularga soag’alar berasan, do'stlaringga, o'n yil davomida
qadrdonlashib qolgan sinfdoshlaringga nimalarnidir sovg’a qilging
keladi. Va birdan anglaysanki, ularga o'eingning beg’ubor mexringni,
samimiy dustlik atalmish go'zaldan ham go'zalroq bir ne'matni tortiq
etish ham - katta va unutilmas sovg’a. Ulardan xam shunday mehru
muhabbatga to'la bo'lgan hadyani unutilmas va bir umrlik hamroh
bo'ladigan do'stlikni ol bitiruvchi do'stim.
Qadrdonlik rishtalarini oxirgi qo'ng’iroq sadolari qalbinga qattiroq
mustahkamlasin. Oxirgi qo'ng’iroq sadolari qalbingga faqat va faqat
yorqin xotiralarni joylalasin.
Oxirgi qo'ng’irok, ovozini xam intiqlik, xam hayajon, ham biroz taxlika
bilan kutayotgan bitiruvchi! Yo'llaring hamisha oq, ravon bo'lsin!