Азиз мухлислар, аввалроқ “мавсумий” дея аталмиш касалликларнинг белгилар ҳақида сўз юритгандик.
Касалликлар қандай юқишини барчамиз ўз тасаввуримизча биламиз. Бироқ, ҳеч уйлаб кўрганмисиз, шамоллаш, грипп ва бошқа куз-қиш мавсумида авж оладиган касалликлар айнан қандай ҳолатлар ва қандай белгилар билан касалланган кишидан соғлом кишига юқади? Шу ҳақда баъзи бир маълумот ва тавсиялар билан ўртоқлашамиз...
Шамоллаш микроскоп остида...
Касаллик вируси, бундан аввалги мақолада айтилганидек, нафас йўли орқали аввал бурун бўшлиғига “қўнади”. Зарарли ёт таначага, албатта организм “ўз муносабатини” билдиради.
Шу тариқа қуруқ йўтал, кўзларнинг ачиши, сесканиб аксириш ва ниҳоят бурун бўшлиғи безлари фаолиятининг бузилиши натижасида “бурун тортиб қўйиш” бошланади...
Бу — бурун бўшлиғига тушган вируслар кўпаётганининг аломатлари.
Сўнг вирус қонга (одатда бу касаллик юқтирилган куннинг эртасига) тушади ва қон таначаларининг зарарли таначалар билан курашиши оқибатида ваража ва иситма келиб чиқади.
Кўпчилик иситмани касаллик аломати, деб ўйлашади. Аслида иситма — бу организмнинг касалликка қарши курашиш аломатлари, худди аксириш каби.
Тананинг иммун қувати сусайгани сари бош оғриғи, кўнгил айнаши, ҳолсизлик, мушак ва суяк тўқималарининг зирқираб оғриши пайдо бўлади. Айниқса бу аломатлар болаларда қийинроқ кечади.
Сурункали асоратлар...
Вирусларнинг танаси бизнинг маълум бир тана ҳужайраларимизга “юриш қилади”, аниқроғи қайсидир вирус танамиздаги қайсидир тўқимасининг иш фаолиятига тўсқинлик қилиши мумкин.
Масалан:
Даволаниш...
Юқумли касалликлардан бирдан қутилиб бўлмайди, бироқ даволаниш муддатини бирмунча тезлаштириш мумкин. Касалликларнинг асоратлари қолмаслиги, яъни уларнинг сурункали кўринишга ўтиб кетмаслиги учун беморга тиббий муолажа, тинчлик-хотиржамлик зарур.
Дори-дармон воситалари билан бирга бемор “С” витаминига бой ичимликларни, масалан: лимон ва асалли иссиқ ичимликларни истеъмол қилишлари лозим. Шунингдек, беморнинг руҳий ҳолати ҳам унинг қандай муддатда соғайиб кетишига ижобий ёки салбий таъсир кўрсатади.
Бемор, гарчи унинг иштаҳаси бўлмасада, тўғри овқатланиши лозим. Бундай пайтларда яхши қайнаган, турли оқсил моддаларга бой суюқ таомлар тавсия этилади.
Беморлар касаллик аломатлари сезилганда усти устига бостириб турли таблеткаларни ичаверишлари ярамайди.
Бунда шифокор маслаҳатига кўра иш юритиш ҳар томонлама фойдали. Дориларни нотўғри қабул қилиш хунук оқибатларга олиш келиши мумкин. Яна шуни ёдда тутингки, иситмангиз чиқса, демак организмингиз касаллик билан курашмоқда.
Тана ҳарорати 38–38,5 даражага чиққанда танангизга ёрдам сифатида ҳарорат тушурувчи таблеткаларни истеъмол қилиш мумкин. Умуман, иситма даражасига ким қандай бардош беришига эътибор бериш лозим, айниқса болаларнинг иситма чиқаришини назоратдан қочирмаслик лозим.
Ҳарорат юқори бўлса, энг яхши восита — бу парацетамол.
Болалар учун ҳар 1 кг вазн учун 15 мг тўғри келади. Аспирин ва анальгин болалар учун тавсия этилмайди.
Қуйидаги ҳолларда шифокорни чақиртиринг:
Алқисса шуки, мавсумий касалликларига ҳар доим тайёр туринг. Бу иш қишга ғамлаб қуйиладиган озиқ-овқатлардан бошланади, сўнг иссиқ кийим-бошлар, уйнинг иситиш тизимининг созлиги, ҳар эҳтимолга қарши фавқулотда ёрдам таблеткаларини хонадон аптечкасида бўлиши, уйнинг ўртача ҳароратини меъёрда сақлаш ва ҳоказолар...
Саломат бўлинг!